İş Kazası Tazminat Davası Nedir?

İş hayatının doğası gereği, çalışanların karşı karşıya kalabileceği en ciddi risklerden biri iş kazasıdır. Türkiye’de her yıl binlerce çalışan iş kazası geçirirken, bu kazaların büyük bir bölümü işverenin gerekli önlemleri almamasından kaynaklanmaktadır. İş kazası geçiren işçinin veya ölen işçinin yakınlarının hak arama yollarından biri de iş kazası tazminat davasıdır. Bu yazıda, “iş kazası tazminat” kavramı, şartları, dava süreci, tazminat türleri ve hesaplama yöntemleri güncel bilgiler ışığında ayrıntılı olarak ele alınacaktır.

İş Kazası Nedir?

İş kazası, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 13. maddesine göre tanımlanmıştır. Bu tanıma göre iş kazası;

İşyerinde meydana gelen,
Sigortalıyı hemen veya sonradan bedenen ya da ruhen engelli hâle getiren olaydır.

İş Kazası Sayılan Haller:

İşyerinde, iş sırasında meydana gelen kazalar
İşverenin verdiği görevle dışarda çalışırken yaşanan kazalar
İşçinin işveren tarafından sağlanan taşıtla işe giderken geçirdiği kazalar
Emziren kadın işçilerin süt izni süresinde yaşanan kazalar

İş Kazasında Tazminat Hakkı Nedir?

İş kazası sonucunda işçi zarar görmüşse, yalnızca SGK tarafından sağlanan yardımlarla sınırlı kalmaz, işverenin kusurunun varlığı hâlinde tazminat davası açılabilir. Bu tazminat, işçinin uğradığı zararları karşılamaya yöneliktir ve genellikle ikiye ayrılır:

Maddi Tazminat
Manevi Tazminat

İş Kazasında Maddi Tazminat Türleri

1. Geçici İş Göremezlik Tazminatı

İşçi iş kazası sonrası çalışamaz hâle gelmişse, tedavi süresince gelir kaybını karşılamak amacıyla talep edilir.

2. Sürekli İş Göremezlik Tazminatı

Kazanın kalıcı etkileri varsa (örneğin organ kaybı, yüzde kalıcı hasar), işçi sürekli gelir kaybına uğradığı için bu zarar karşılanır.

3. Destekten Yoksun Kalma Tazminatı

İş kazası sonucu işçinin vefat etmesi durumunda, geride kalan ailesine (eş, çocuk, anne, baba) ödenen tazminattır.

İş Kazasında Manevi Tazminat

İş kazası sonucu işçi ağır şekilde yaralanmışsa veya yaşamını kaybetmişse, olayın psikolojik etkileri dikkate alınarak manevi tazminat talep edilebilir. Yaralanan işçi ya da ölen işçinin yakınları bu hakkı kullanabilir.

Manevi Tazminat Talep Edebilecek Kişiler:

Eş
Çocuklar
Anne-baba
Nişanlı (bazı durumlarda kabul edilebilir)

İş Kazasında Tazminat Alabilmek İçin Gerekli Şartlar

Olayın iş kazası sayılması
İşverenin kazada kusurunun bulunması
İşçinin kaza sonucu zarara uğraması
Olayla zarar arasında nedensellik bağının bulunması
Tazminat davasının yasal süre içinde açılması

İş Kazası Tazminat Davasında Görevli ve Yetkili Mahkeme

Görevli Mahkeme: İş Mahkemesi
Yetkili Mahkeme: İşyerinin bulunduğu yer veya kazanın gerçekleştiği yer mahkemesi

İş Kazası Tazminat Davası Nasıl Açılır?

1. Arabuluculuk Süreci

Dava açmadan önce zorunlu arabuluculuk başvurusu yapılmalıdır.

2. Dava Dilekçesi Hazırlığı

Kaza tarihi
Olayın oluş şekli
Maddi ve manevi zararlar
SGK kayıtları ve doktor raporları

3. Dava Süreci

Bilirkişi incelemesi
Tanık dinlenmesi
SGK kayıtlarının temini
Mahkeme kararı

İş Kazası Tazminat Miktarı Nasıl Hesaplanır?

Maddi Tazminat Hesaplama Kriterleri:

İşçinin yaşı
Kazadan önceki maaşı
Maluliyet oranı (%)
Yaşam süresi beklentisi
Gelecekteki iş gücü kaybı

Manevi Tazminat Hesaplama:

Kazanın ağırlığı
Yaralanmanın derecesi
Psikolojik etki düzeyi
Aile bireylerinin duyduğu acı ve üzüntü

İş Kazasında SGK Tarafından Sağlanan Yardımlar

İş kazası geçiren sigortalıya SGK tarafından da çeşitli yardımlar sağlanır. Bunlar:

Geçici iş göremezlik ödeneği
Sürekli iş göremezlik geliri
Cenaze yardımı
Ölüm aylığı

Ancak bu yardımlar işverenin tazminat yükümlülüğünü ortadan kaldırmaz.

Tazminat Davası Açma Süresi (Zamanaşımı)

Genel zamanaşımı süresi: 10 yıl
Ceza davasına konuysa (örneğin taksirle yaralama/ölüm): Ceza davasının zamanaşımı süresi geçerlidir (15 yıl, 20 yıl gibi)

Yargıtay Kararlarıyla İş Kazası Tazminatlarında Eğilim

Yargıtay, iş kazalarında genellikle işçiyi koruyucu bir yorum benimsemektedir. Özellikle;

Gerekli önlemlerin alınmaması,
Güvenlik eğitimlerinin verilmemesi,
Ekipman eksiklikleri gibi durumlarda işverenin kusurlu olduğuna karar verilmektedir.

Örnek İş Kazası Tazminat Tutarları (2025 Tahmini)

Maluliyet Oranı	Maaş (Net)	Yaklaşık Tazminat
%20	15.000 TL	250.000 – 350.000 TL
%50	15.000 TL	600.000 – 750.000 TL
Vefat	15.000 TL	1.000.000 TL üzeri (destek süresine göre değişir)

Not: Bu rakamlar yalnızca tahmini örnektir. Her dosya için bilirkişi raporuyla belirlenir.

İşverenin Sorumluluğunu Ortadan Kaldıran Haller

İşçinin kendi ağır kusuru
Üçüncü kişilerin kusuru (tamamen dışsal sebepler)
Mücbir sebep (deprem gibi)

Ancak işverenin kusuru varsa, bu tür nedenler tamamen sorumluluğu kaldırmaz, sadece azaltabilir.

Sonuç: İş Kazası Tazminat Hakkı Yasal Bir Güvencedir

İş kazaları, işçinin yaşamını, sağlığını ve ekonomik geleceğini derinden etkileyebilir. Bu gibi durumlarda, sadece sosyal güvenlik yardımlarıyla yetinmek zorunda değilsiniz. İşverenin kusuru varsa, tazminat davası açarak uğradığınız zararları hukuken talep etme hakkınız vardır. Sürecin uzman bir avukat eşliğinde yürütülmesi, hem hak kaybının önlenmesi hem de tazminat miktarının doğru hesaplanması açısından önemlidir.