📌 1. İş Kazası Nedir?
📌 İş kazası, iş yerinde veya işin yürütümü sırasında meydana gelen, çalışanı bedensel ya da ruhsal olarak zarara uğratan olaydır.
✔ 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu (SSGSSK) ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu iş kazalarını düzenler.
İş Kazası Sayılan Durumlar
| Durum | Açıklama |
|---|---|
| İş yerinde meydana gelen kazalar | Çalışanın iş yerinde düşmesi, makineye sıkışması gibi. |
| İşveren tarafından görevlendirilmiş işlerde | İşverenin görevlendirmesiyle dışarıda çalışırken yaşanan kazalar. |
| İşe gidip gelirken işverenin sağladığı araçta olanlar | Servisle giderken trafik kazası geçirmek. |
| Mola saatinde iş yerinde meydana gelen kazalar | Çay molasında merdivenden düşmek gibi. |
🚨 Örnek:
Bir çalışan, iş yerinde makineye elini kaptırırsa bu olay iş kazası sayılır.
📌 2. İşverenin Hukuki Sorumlulukları Nelerdir?
📌 İşverenin iş kazaları bakımından üç tür hukuki sorumluluğu bulunmaktadır:
| Sorumluluk Türü | Açıklama |
|---|---|
| Ceza Sorumluluğu | İş kazası sonucu kusurlu olan işveren hakkında savcılık soruşturması açılabilir. |
| Tazminat Sorumluluğu | İş kazası geçiren çalışanın kendisi veya yakınları, işverene maddi ve manevi tazminat davası açabilir. |
| Sosyal Güvenlik Sorumluluğu | İş kazasını SGK’ya bildirmeyen veya iş sağlığı ve güvenliği önlemlerine uymayan işveren idari para cezası alır. |
📌 3. İşverenin Ceza Sorumluluğu
📌 İş kazası sonucunda çalışanın ölmesi veya yaralanması halinde işverenin kusuru varsa, Türk Ceza Kanunu (TCK) kapsamında ceza davası açılabilir.
| Suç | Cezası (TCK 85 ve 89. maddeler) |
|---|---|
| Taksirle Ölüme Sebebiyet Verme | 2 yıldan 6 yıla kadar hapis cezası |
| Taksirle Yaralama | 3 aydan 1 yıla kadar hapis veya adli para cezası |
🚨 Örnek:
Bir inşaat işçisi, güvenlik filesi bulunmadığı için yüksekten düşüp ölürse, işveren hakkında taksirle ölüme sebebiyet verme suçundan dava açılabilir.
📌 4. İşverenin Tazminat Sorumluluğu
📌 İş kazası nedeniyle işçi veya yakınları işverene karşı maddi ve manevi tazminat davası açabilir.
✅ 4.1. Maddi Tazminat Kalemleri
| Tazminat Türü | Açıklama |
|---|---|
| Tedavi Giderleri | Hastane, ameliyat, ilaç, protez gibi masraflar. |
| Çalışma Gücünün Kaybı (İş Göremezlik) | İşçi çalışamaz hale geldiyse, maaş kaybı dikkate alınır. |
| Destekten Yoksun Kalma | İşçi ölürse, bakmakla yükümlü olduğu eş, çocuk gibi kişilerin tazminat hakkı doğar. |
🚨 Örnek:
Bir işçi, iş kazası sonucu çalışamaz hale gelirse, işveren işçinin maaş kaybını karşılamak zorunda kalabilir.
✅ 4.2. Manevi Tazminat
✔ İşçinin bedensel veya ruhsal zarar görmesi halinde veya ölüm durumunda yakınları, manevi tazminat davası açabilir.
🚨 Örnek:
Bir işçi, iş kazası sonucu felç kalırsa, hem kendisi hem ailesi manevi tazminat talep edebilir.
📌 5. İşverenin Sosyal Güvenlik Sorumluluğu
📌 İş kazası meydana geldiğinde işverenin SGK’ya bildirim yapma yükümlülüğü vardır:
| Yükümlülük | Süre | Ceza |
|---|---|---|
| SGK’ya iş kazası bildirimi | 3 iş günü içinde bildirilmelidir. | 2.865 TL (2025 yılı için yaklaşık) idari para cezası |
🚨 Örnek:
İş kazası geçiren işçi hastaneye kaldırıldıktan sonra, işveren 3 iş günü içinde SGK’ya bildirmezse idari para cezası uygulanır.
📌 6. İşverenin İş Sağlığı ve Güvenliği Önlemleri
📌 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu gereği işveren;
✔ Risk değerlendirmesi yapmak,
✔ Çalışanları bilgilendirmek,
✔ Koruyucu donanım sağlamak,
✔ İş sağlığı ve güvenliği eğitimi vermek,
✔ Acil durum planları hazırlamak zorundadır.
🚨 Örnek:
Bir inşaat firması çalışanlarına baret, emniyet kemeri gibi donanımları vermemişse, iş kazası olursa işveren ağır kusurlu sayılabilir.
📌 7. İş Kazasında İşverenin Kusur Durumları
📌 İş kazalarında işverenin kusur durumuna göre tazminat ve ceza sorumluluğu belirlenir:
| Kusur Derecesi | Tanım | Sonuç |
|---|---|---|
| Ağır Kusur | İşverenin gerekli tüm önlemleri almadığı durumlar. | Tazminat ve ceza sorumluluğu artar. |
| Hafif Kusur | Önlemlerin büyük kısmı alınmış ama eksiklik vardır. | Daha düşük tazminat çıkar. |
| Kusursuzluk | İşveren tüm önlemleri almıştır. | İşverenin sorumluluğu hafifler, bazen tazminat çıkmaz. |
📌 8. Örnek Senaryo
Senaryo:
Ahmet Bey, inşaat işçisi olarak çalışırken, işverenin gerekli güvenlik önlemlerini almadığı bir şantiyede yüksekten düşer ve ağır yaralanır.
✔ İşveren, SGK’ya bildirim yapmaz.
✔ Ahmet Bey, iş göremezlik tazminatı davası açar.
✔ Savcılık da işverene taksirle yaralama suçu nedeniyle soruşturma açar.
✔ İşveren ayrıca 5.000 TL idari para cezasına çarptırılır.
📌 9. Sıkça Sorulan Sorular
🔹 İş kazasında işveren hapis cezası alır mı?
📌 İşçinin ölümü veya yaralanması durumunda, taksirle yaralama veya ölüme sebebiyet verme suçundan hapis cezası verilebilir.
🔹 İş kazasında manevi tazminat ne kadar olur?
📌 Mahkeme, kazanın niteliğine ve işçinin durumuna göre 50.000 TL – 500.000 TL arasında manevi tazminata hükmedebilir.
🔹 İş kazası SGK’ya bildirilmezse ne olur?
📌 3 iş günü içinde bildirilmezse idari para cezası uygulanır.
🔹 İş kazası sonrası işçi çalışamaz hale gelirse ne olur?
📌 İş göremezlik tazminatı talep edebilir.
Bir yanıt yazın