Ayıplı Mal Nedir?
Ayıplı mal, satın alındığında veya kullanıldığında beklenen kalite ve özellikleri taşımayan, tüketicinin kullanım amacına uygun olmayan, eksik ya da kusurlu olan maldır. 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun (TKHK) kapsamında tüketicilere ayıplı mal durumunda çeşitli haklar tanınmıştır.
Bu yazıda, ayıplı mal kavramını, tüketicinin haklarını ve hukuki yolları detaylı bir şekilde inceleyeceğiz.
1. Ayıplı Mal Türleri
📌 Ayıplı mal, kusurun türüne göre 3 farklı şekilde sınıflandırılır:
| Ayıp Türü | Tanımı | Örnekler |
|---|---|---|
| Açık Ayıp | Ürünün teslim alınması sırasında fark edilebilen bariz kusurlar. | Çizik televizyon, kırık cam, ezilmiş telefon kutusu. |
| Gizli Ayıp | Ürünün kullanımı sırasında ortaya çıkan ve hemen fark edilemeyen kusurlar. | Kullanım sonrası ekranda çizgiler oluşan TV, birkaç gün içinde çalışmayan bulaşık makinesi. |
| Ekonomik Ayıp | Ürünün vaat edilenden daha düşük kaliteye sahip olması. | 8 GB RAM’li olarak satılan bir bilgisayarın 4 GB RAM çıkması. |
🚨 Dikkat!
- Açık ayıplar, mal teslim alınırken kontrol edilmelidir.
- Gizli ayıplarda, 6 ay içinde ortaya çıkan kusurların üretim hatası olduğu kabul edilir.
2. Tüketicinin Hakları Nelerdir?
📌 Ayıplı bir mal satın alan tüketicinin, seçimlik hakları vardır:
✔ 1. Malın ücretsiz onarımı
✔ 2. Yenisiyle değiştirilmesi (misli ile değişim)
✔ 3. Satış bedelinde indirim
✔ 4. Sözleşmeden dönme ve ücret iadesi alma
📌 Tüketici, bu haklardan istediğini seçebilir ve satıcı, tüketicinin talebini yerine getirmek zorundadır!
🚨 Örnek: Bir telefon alındıktan 1 hafta sonra şarj olmuyorsa, tüketici yeni ürünle değişim talep edebilir.
3. Ayıplı Mal İçin Başvuru Süreleri
📌 Tüketicinin haklarını kullanabilmesi için belirli yasal süreler vardır:
| Ürün Türü | İade / Değişim Süresi | Tüketici Mahkemesine Başvuru Süresi |
|---|---|---|
| Ayıplı Mal (Garanti İçindeyse) | 2 yıl | 10 yıl |
| Ayıplı Mal (Garanti Dışında) | 6 ay | 2 yıl |
| Gizli Ayıplı Ürünler | 6 ay içinde fark edilirse geçerlidir. | 10 yıl |
🚨 Örnek: 2 yıl garantili bir televizyon 18 ay içinde bozulursa, tüketici ücretsiz onarım ya da değişim talep edebilir.
4. Ayıplı Mal İçin Başvuru Adımları
📌 Ayıplı mal ile karşılaşan tüketicinin izlemesi gereken süreç:
✔ 1. Satıcı ile iletişime geçmek
- Ayıp tespit edilir edilmez satıcıya başvurulmalı ve talep belirtilmelidir.
- Satıcı tüketicinin seçimlik hakkına uymak zorundadır.
✔ 2. İhtarnameli Talep Göndermek (Satıcı Sorunu Çözmezse)
- Eğer satıcı talebi yerine getirmezse noter aracılığıyla ihtarname gönderilebilir.
✔ 3. Tüketici Hakem Heyeti’ne veya Tüketici Mahkemesi’ne Başvurmak
- 2024 yılı için 104.000 TL’ye kadar olan uyuşmazlıklar Tüketici Hakem Heyeti tarafından çözülebilir.
- 104.000 TL üzerindeki talepler Tüketici Mahkemesi’ne taşınmalıdır.
🚨 Örnek: 5.000 TL değerinde ayıplı bir telefon için Tüketici Hakem Heyeti’ne başvurulabilir.
5. Satıcının Sorumlulukları
6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’a göre satıcının yükümlülükleri şunlardır:
✔ Tüketicinin talebini 30 gün içinde yerine getirmek zorundadır.
✔ Tüketiciye ayıplı mal satmaktan kaçınmalıdır.
✔ Garanti kapsamındaki ürünleri ücretsiz onarmalıdır.
✔ Tüketici mahkemesi veya hakem heyeti kararlarına uymak zorundadır.
🚨 Örnek: Satıcı, bir buzdolabını 20 gün içinde onarmazsa tüketici, ürünün değiştirilmesini talep edebilir.
6. Ayıplı Mal İçin Örnek Senaryolar
Senaryo 1: 1 Hafta İçinde Arızalanan Ürün
Ali Bey, yeni aldığı çamaşır makinesini 3 gün sonra çalıştıramamıştır. Satıcı, ürünün servise gönderileceğini söylemiştir.
✔ Ali Bey, ürünün ücretsiz onarım yerine yeni ürünle değiştirilmesini talep edebilir.
Senaryo 2: 8 Aylık Telefonun Ekran Arızası
Zeynep Hanım, 8 ay önce aldığı telefonunun ekranında çizgiler oluştuğunu fark etmiştir.
✔ Garanti kapsamında olduğu için ücretsiz onarım talep edebilir.
Senaryo 3: Satıcının İade Kabul Etmemesi
Mehmet Bey, hatalı teslim edilen televizyonu değiştirmek istemiş ancak satıcı “iade almıyoruz” diyerek kabul etmemiştir.
✔ Mehmet Bey, Tüketici Hakem Heyeti’ne başvurarak değişim hakkını kullanabilir.
7. Sıkça Sorulan Sorular
🔹 Ürünü aldıktan sonra 14 gün içinde iade edebilir miyim?
📌 Hayır, yalnızca internet alışverişlerinde 14 gün içinde cayma hakkı vardır.
🔹 Ürün garantisi bittiğinde tüketicinin hakkı var mı?
📌 Evet, 2 yıl içinde ayıplı olduğu tespit edilen ürünler için talepte bulunulabilir.
🔹 Satıcı ayıplı malı iade almak zorunda mı?
📌 Evet, tüketici iade veya değişim talep edebilir.
🔹 Tüketici Hakem Heyeti’ne nasıl başvurabilirim?
📌 E-devlet üzerinden veya kaymakamlıklardaki Tüketici Hakem Heyetleri’ne şahsen başvuru yapılabilir.
🔹 Ayıplı mal nedeniyle maddi zarar oluşursa ne yapılabilir?
📌 Tazminat davası açılarak zararın karşılanması istenebilir.
8. Sonuç ve Öneriler
✔ Ayıplı mal tespit edildiğinde hemen satıcıya başvurulmalıdır.
✔ Tüketicinin 4 temel seçimlik hakkı bulunmaktadır.
✔ Garanti süresi içinde ücretsiz onarım ve değişim mümkündür.
✔ Satıcı talepleri reddederse, Tüketici Hakem Heyeti’ne veya mahkemeye başvurulabilir.
Bir yanıt yazın