İdari Gözetim Kararına İtiraz Nasıl Yapılır?

Giriş

Türkiye’de yabancılar hukuku, son yıllarda sık sık değişikliklere uğrayan ve özellikle sınır dışı edilme süreçleriyle gündeme gelen bir alandır. İdari gözetim kararı, yabancılar hakkında sınır dışı edilme kararı verildiğinde uygulanabilen önemli bir idari tedbirdir. Ancak, bu karar her zaman hukuka uygun olmayabilir ve itiraz hakkı bulunmaktadır.

Peki, idari gözetim kararına nasıl itiraz edilir? Hangi mercilere başvurulur? İtiraz süreci nasıl işler? Bu yazıda, idari gözetim kararına karşı yapılacak hukuki başvuru yollarını, süreleri ve güncel mevzuata göre dikkat edilmesi gereken noktaları ele alacağız.

İdari Gözetim Nedir?

İdari gözetim, Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu’nun (YUKK) 57. maddesi kapsamında düzenlenen bir uygulamadır. Göç İdaresi tarafından verilen bu karar, yabancının sınır dışı edilme süreci boyunca geri gönderme merkezinde tutulması anlamına gelir.

İdari gözetim, kişinin keyfi olarak alıkonulması değil, belirli nedenlerle sınır dışı sürecinin yürütülmesi için uygulanan yasal bir önlemdir.

İdari gözetim kararı, valilikler tarafından verilir ve yabancı kişi geri gönderme merkezine yerleştirilir.

İdari Gözetim Kararı Hangi Durumlarda Verilir?

Göç İdaresi, aşağıdaki durumların varlığı halinde yabancılar hakkında idari gözetim kararı verebilir:

1. Kaçma veya kaybolma riski bulunan yabancılar
2. Sahte veya geçersiz belgelerle giriş yapanlar
3. Kamu düzeni ve güvenliği açısından tehdit oluşturanlar
4. Sınır dışı edilmesi gereken ancak sağlık, yaş veya diğer insani nedenlerle derhal gönderilemeyenler
5. Kimlik veya vatandaşlık bilgileri tespit edilemeyenler
6. Türkiye’den çıkışı sağlanana kadar idari gözetim altında tutulması zorunlu olanlar

Not: İdari gözetim süresi maksimum 6 aydır, ancak gerekli durumlarda bu süre 6 ay daha uzatılabilir.

İdari Gözetim Kararına İtiraz Edilebilir mi?

Evet, idari gözetim kararına itiraz etmek mümkündür. Yabancı şahıslar veya avukatları, idari gözetim kararının hukuka aykırı olduğunu düşündüklerinde Sulh Ceza Hakimliği’ne başvurarak kararın kaldırılmasını talep edebilirler.

İtiraz sürecinde şu hususlar dikkate alınmalıdır:

• İtiraz süresi: Kararın tebliğ edilmesinden itibaren 7 gün içinde yapılmalıdır.
• Yetkili Mahkeme: Kararın verildiği ildeki Sulh Ceza Hakimliği yetkilidir.
• Başvuru sonucu: Mahkeme, idari gözetimi iptal edebilir veya devamına karar verebilir.

İdari Gözetim Kararına İtiraz Nasıl Yapılır?

İdari gözetim kararına itiraz etmek isteyen yabancılar veya avukatları Sulh Ceza Hakimliği’ne yazılı dilekçe ile başvuru yapmalıdır. İtiraz sürecinde şu adımlar takip edilir:

1. Kararın Tebliğ Alınması

İdari gözetim kararı, yabancıya resmi olarak tebliğ edilir. Tebligatta:

• Kararın verildiği tarih,
• Gözetim süresi,
• Gözetim gerekçesi bulunmalıdır.

Bu tebligat, itiraz süresinin başlaması için gereklidir.

2. Sulh Ceza Hakimliği’ne İtiraz Dilekçesi Hazırlanması

İtiraz dilekçesi, şu unsurları içermelidir:

• Başvurucu yabancının kimlik bilgileri
• İdari gözetim kararının tarihi ve gerekçesi
• Kararın hukuka aykırılığına dair deliller
• İlgili mevzuat hükümleri
• İdari gözetimin kaldırılması talebi

Dilekçede ayrıca, kişinin sınır dışı edilme riskinin hukuka aykırı olduğu ve özgürlüğünün keyfi şekilde kısıtlandığı detaylı şekilde açıklanmalıdır.

3. Mahkemeye Başvuru Yapılması

Hazırlanan itiraz dilekçesi, idari gözetimin uygulandığı ilin Sulh Ceza Hakimliği’ne sunulur. Başvuru elden veya avukat aracılığıyla yapılabilir.

4. Mahkeme Süreci

Sulh Ceza Hakimliği, başvuruyu 5 gün içinde değerlendirerek karar verir. Mahkeme şu kararları verebilir:

• İdari gözetimi kaldırabilir → Yabancı, serbest bırakılır.
• İdari gözetimin devamına karar verebilir → Kişi, geri gönderme merkezinde tutulmaya devam eder.

Karar, hem yabancıya hem de ilgili Göç İdaresi Müdürlüğü’ne bildirilir.

İdari Gözetim Kararı Kaldırılırsa Ne Olur?

Eğer Sulh Ceza Hakimliği, idari gözetimin kaldırılmasına karar verirse, yabancı:

• Derhal serbest bırakılır.
• Sınır dışı edilme süreci askıya alınabilir veya iptal edilebilir.
• Türkiye’de ikamet izni veya başka bir hukuki statü için başvuruda bulunabilir.

İdari Gözetim Altındaki Yabancının Hakları Nelerdir?

İdari gözetim kararı alınan yabancıların belirli yasal hakları vardır:

1. Avukata erişim hakkı → Yabancı, avukat tutma hakkına sahiptir.
2. Sulh Ceza Hakimliği’ne itiraz hakkı → 7 gün içinde başvuru yapabilir.
3. Aile ve konsolosluk ile iletişim hakkı → Gözetim altındaki kişiler, kendi ülkelerinin konsolosluklarıyla iletişime geçebilir.
4. Sağlık hizmetlerinden yararlanma hakkı → Kişinin sağlık durumu gözetilmelidir.
5. İnsanlık onuruna uygun şartlarda tutulma hakkı → Geri gönderme merkezleri, temel yaşam koşullarını sağlamalıdır.

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

1. İdari gözetim süresi uzatılabilir mi?

Evet, en fazla 6 ay olan idari gözetim süresi, istisnai durumlarda 6 ay daha uzatılabilir.

2. İdari gözetim kararına yapılan itiraz reddedilirse ne olur?

Eğer Sulh Ceza Hakimliği, itirazı reddederse yabancı geri gönderme merkezinde kalmaya devam eder. Ancak tekrar itiraz hakkı bulunmaktadır.

3. İdari gözetim sürecinde sınır dışı edilme işlemi durdurulabilir mi?

Eğer mahkeme, idari gözetimin hukuka aykırı olduğuna karar verirse, sınır dışı işlemi durdurulabilir.

4. İdari gözetim kararı hangi gerekçelerle iptal edilebilir?

• Kişinin suç işlememiş olması
• Kaçma riski bulunmaması
• İnsan hakları ihlallerine maruz kalma riski (mülteci statüsü, savaş vb.)

Sonuç

İdari gözetim kararı, yabancıların sınır dışı sürecinde alınabilen bir tedbirdir. Ancak bu karar her zaman hukuka uygun olmayabilir. Yabancılar veya avukatları, 7 gün içinde Sulh Ceza Hakimliği’ne başvurarak bu karara itiraz edebilir. Hukuka aykırı bir gözetim sürecine maruz kalmamak için hukuki destek almak büyük önem taşır.